Nốt ruồi là hiện tượng da liễu thường gặp ở hầu hết mọi người. Phần lớn các nốt ruồi lành tính, không gây hại và tồn tại ổn định trên da trong suốt cuộc đời. Tuy nhiên, có những trường hợp xuất hiện nốt ruồi không điển hình – mang đặc điểm bất thường về kích thước, màu sắc hoặc hình dạng. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ biến chứng, thậm chí liên quan đến ung thư da.
Vậy biểu hiện của nốt ruồi không điển hình là gì? Làm thế nào để phân biệt nốt ruồi lành tính và nốt ruồi bất thường? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
Mục lục
1. Nốt ruồi không điển hình là gì?
1.1. Định nghĩa
Nốt ruồi không điển hình là dạng nốt ruồi có những đặc điểm khác biệt rõ rệt so với nốt ruồi thông thường. Nếu như phần lớn nốt ruồi bình thường có kích thước nhỏ, hình dạng tròn đều, màu sắc đồng nhất thì nốt ruồi không điển hình lại thường có kích thước lớn hơn, màu sắc loang lổ và không đồng nhất. Đường viền của chúng có thể mờ nhạt, gồ ghề hoặc không rõ ràng, bề mặt nốt ruồi cũng có thể kém mịn, không đều.
Nốt ruồi không điển hình còn được gọi là nốt ruồi loạn sản. Đây không phải là ung thư, nhưng do mang nhiều đặc điểm bất thường nên cần theo dõi chặt chẽ, bởi chúng có nguy cơ tiến triển thành ung thư da cao hơn các nốt ruồi thông thường.
1.2. Bản chất
Về bản chất, nốt ruồi không điển hình vẫn là tập hợp của các tế bào sắc tố (melanocytes) nằm dưới da. Tuy nhiên, sự tăng sinh bất thường và sự sắp xếp không đồng nhất của các tế bào này đã tạo nên những đặc điểm “khác lạ” so với nốt ruồi bình thường.
Một số điểm cần lưu ý:
Vị trí xuất hiện: có thể nằm rải rác khắp cơ thể hoặc tập trung thành từng cụm.
Tính chất lành tính: phần lớn là lành tính, nhưng khó phân biệt bằng mắt thường với nốt ruồi ác tính.
Nguy cơ: người có nhiều nốt ruồi không điển hình thường được đánh giá là có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển ung thư tế bào hắc tố (melanoma).
2. Biểu hiện thường gặp của nốt ruồi không điển hình
2.1. Kích thước
Một trong những đặc điểm dễ nhận biết nhất của nốt ruồi không điển hình chính là kích thước. Trong khi nốt ruồi bình thường có đường kính trung bình khoảng 2–5 mm, thì nốt ruồi không điển hình thường có đường kính trên 6 mm. Chính vì thế, khi quan sát, bạn sẽ thấy chúng nổi bật hơn so với những nốt ruồi khác trên cơ thể.
Kích thước lớn không có nghĩa chắc chắn là ác tính, nhưng đây là một trong những yếu tố cảnh báo cần được lưu tâm, đặc biệt nếu chúng tiếp tục to dần theo thời gian.
2.2. Hình dáng
Khác với nốt ruồi thông thường vốn có hình tròn hoặc bầu dục đối xứng, nốt ruồi không điển hình thường có hình dáng bất thường:
Có thể hơi méo mó, không đều hai bên.
Đường viền không mịn, đôi khi nham nhở hoặc lẫn vào vùng da xung quanh.
Khó xác định rõ ràng ranh giới giữa nốt ruồi và vùng da thường.
Chính đặc điểm hình dáng bất đối xứng này là dấu hiệu quan trọng trong việc phân biệt nốt ruồi lành tính và nốt ruồi có nguy cơ ác tính.
2.3. Màu sắc
Màu sắc là yếu tố quan trọng khác để nhận biết. Nốt ruồi bình thường thường có một màu đồng nhất, chủ yếu là nâu nhạt, nâu đậm hoặc đen. Trong khi đó, nốt ruồi không điển hình lại có màu sắc không đồng nhất:
Trên cùng một nốt ruồi có thể xen kẽ nhiều gam màu như nâu, đen, rám nắng, đỏ, thậm chí có vùng nhạt trắng.
Sự phân bố màu sắc loang lổ, chỗ đậm – chỗ nhạt khiến nốt ruồi trông “không đều màu”.
Đây là một trong những dấu hiệu cần đặc biệt chú ý, vì màu sắc không đồng nhất thường gắn liền với nguy cơ biến đổi bất thường.
2.4. Bề mặt và cảm giác
Ngoài kích thước, hình dáng và màu sắc, bề mặt và cảm giác khi chạm vào nốt ruồi không điển hình cũng rất đáng quan tâm:
Bề mặt có thể nhô cao bất thường thay vì phẳng mịn.
Có thể xuất hiện tình trạng bong tróc vảy, chảy máu nhẹ hoặc loét.
Một số trường hợp người bệnh cảm thấy ngứa, rát hoặc đau tại vị trí nốt ruồi, đặc biệt khi có sự ma sát với quần áo.
Những biểu hiện này không đồng nghĩa chắc chắn là ung thư, nhưng đều là dấu hiệu bất thường cần đi thăm khám da liễu để được kiểm tra chính xác.
3. Cách phân biệt nốt ruồi bình thường và nốt ruồi bất thường
Việc phân biệt giữa nốt ruồi bình thường và nốt ruồi bất thường (nốt ruồi không điển hình) là yếu tố quan trọng giúp bạn chủ động theo dõi sức khỏe làn da.
3.1. Nốt ruồi bình thường
Nốt ruồi lành tính thường có những đặc điểm khá dễ nhận biết:
Xuất hiện từ sớm: phần lớn nốt ruồi đã có từ khi sinh ra hoặc xuất hiện trong thời thơ ấu, sau đó phát triển chậm và ổn định theo thời gian.
Kích thước nhỏ: đường kính thường dưới 6mm, nhìn khá gọn và không gây cảm giác bất thường.
Màu sắc đồng đều: đa phần có màu nâu nhạt, nâu đậm hoặc đen, màu sắc phân bố đồng nhất trên toàn bộ nốt ruồi.
Hình dáng tròn đều: nốt ruồi thường có hình tròn hoặc bầu dục, viền rõ ràng, đối xứng hai bên.
Ổn định theo thời gian: ít có sự thay đổi về kích thước, màu sắc hay hình dạng.
Nốt ruồi bình thường hoàn toàn vô hại, chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ nếu nằm ở những vị trí dễ nhìn thấy trên khuôn mặt hoặc cơ thể.
3.2. Nốt ruồi bất thường
Ngược lại, nốt ruồi bất thường thường có các đặc điểm cảnh báo mà bạn cần lưu ý:
Kích thước lớn: thường to hơn hẳn so với nốt ruồi thông thường, đường kính trên 6mm.
Màu sắc loang lổ: không đồng đều, có thể xuất hiện nhiều gam màu trên cùng một nốt ruồi như nâu, đen, đỏ, thậm chí trắng hoặc xanh.
Hình dáng không đối xứng: nốt ruồi có thể bị méo mó, mất cân xứng, đường viền nham nhở, khó xác định rõ ranh giới.
Biểu hiện bất thường: dễ thay đổi nhanh chóng về kích thước hoặc hình dáng, có thể gây ngứa, đau, thậm chí chảy máu hay bong tróc vảy.
Đây chính là những đặc điểm quan trọng cần theo dõi, bởi nốt ruồi bất thường tiềm ẩn nguy cơ cao hơn trong việc tiến triển thành ung thư da.
4. Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Không phải tất cả các nốt ruồi bất thường đều là ung thư, nhưng để đảm bảo an toàn, bạn cần đi khám bác sĩ khi thấy có những dấu hiệu sau:
4.1. Các dấu hiệu cảnh báo
Nốt ruồi tăng kích thước nhanh chóng trong thời gian ngắn.
Có sự thay đổi rõ rệt về màu sắc, đường viền hoặc hình dáng.
Nốt ruồi xuất hiện cảm giác ngứa, đau rát, chảy máu hoặc tiết dịch.
Trên cơ thể xuất hiện thêm nhiều nốt ruồi bất thường trong cùng một giai đoạn.
Đây là những dấu hiệu cảnh báo quan trọng, cần được bác sĩ da liễu kiểm tra kịp thời để loại trừ nguy cơ ung thư tế bào hắc tố.
4.2. Đối tượng nguy cơ cao
Một số nhóm người cần đặc biệt chú ý theo dõi và kiểm tra định kỳ:
Người có nhiều nốt ruồi: nếu trên cơ thể có hơn 50 nốt ruồi, khả năng xuất hiện nốt ruồi không điển hình cao hơn.
Người có tiền sử gia đình mắc ung thư da: yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ bệnh.
Người có làn da nhạy cảm với ánh nắng: dễ bị tàn nhang, cháy nắng hoặc tổn thương do tia UV.
Người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: làm việc ngoài trời hoặc không có biện pháp bảo vệ da.
5. Cách phòng ngừa và theo dõi nốt ruồi
Bên cạnh việc thăm khám da liễu khi cần thiết, bạn có thể chủ động phòng ngừa và theo dõi nốt ruồi bằng những thói quen đơn giản:
Kiểm tra da định kỳ: thường xuyên quan sát các nốt ruồi trên cơ thể bằng gương hoặc nhờ người thân hỗ trợ để phát hiện sớm các bất thường.
Sử dụng kem chống nắng: thoa kem chống nắng hằng ngày, kể cả khi trời râm mát, để ngăn tác hại từ tia UV.
Che chắn khi ra ngoài: mặc quần áo dài tay, đội mũ rộng vành, đeo kính râm và dùng khẩu trang khi đi nắng.
Khám da liễu hằng năm: đặc biệt quan trọng với những người có nhiều nốt ruồi, da dễ tổn thương hoặc có nốt ruồi bất thường.
6. Kết luận
Biểu hiện của nốt ruồi không điển hình có thể là sự thay đổi về kích thước, hình dáng, màu sắc hoặc cảm giác bất thường. Mặc dù không phải tất cả đều là ung thư, nhưng chúng là dấu hiệu cảnh báo quan trọng bạn không nên bỏ qua.
Nếu phát hiện nốt ruồi bất thường, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và chẩn đoán kịp thời. Việc chủ động theo dõi và chăm sóc da sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa những rủi ro không đáng có.
>> Đọc thêm: Chăm sóc da sau khi tẩy nốt ruồi bằng laser CO2
>> Đọc thêm: 4 cách chăm sóc da tay luôn mềm mịn khi Đông về